روستای خرشتم
موقعیت روستای خرشتم موقعیت جغرافیایی روستای خرشتم نسبت به روستاهای هم جوار از موقعیت خوبی برخودار است. از لحاظ کشاورزی این روستا تک محصول نمی باشد. این روستا را رودخانه شلمان رود به دو قسمت تقسیم کرده است سمتی که خانه ها درآن قرار دارند بیشتر زمین کشاورزی شالیزار بوده ومربوط به محدوده ی املش وطرف دیگر رودخانه زمین های کشاوزی شامل مرکبات باغ چای-نوغان <کرم ابریشم> قرار دارد که توسط پل خرشتم به هم وصل می نماید وجز محدوده ی لنگرود میشود وبه این دلیل است که پل ارتباطی خرشتم برای ساکنان اهمیت بیشتری دارد.درزمان قدیم روستای خرشتم بعنوان بزرگترین روستا در منطقه بوده است.وروستا های همجوار برای صدور شناسنامه ی خود به روستای خرشتم مراجعه میکردند.ودرحال حاظر پسوند بعضی از این اشخاص <خرشتمی> ثبت گردیده است.روستاهایی نظیر<گولاک محله- مریدان و....>
بلور دکان املش
ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻣﺤﻮر ﺑﻠﻮردﮐﺎن ﺑﻪ ﻫﻠﻮدﺷﺖ ﭘﻮﺷﯿﺪه از ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎی ﻣﻤﺮز و ﺗﻮﺳﮑﺎ، آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎ درﺧﺘﺎن ﻓﻨﺪق روﺳﺘﺎﯾﯽ، ﺑﺎﻏﺎت ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﭼﺎی و ﻓﻨﺪق اﺳﺖ. ﺟﺎده ﮐﻮﻫﯽ – ﺟﻨﮕﻠﯽ و ﭘﺮ ﭘﯿﭻ و ﺧﻢ وﻟﯽ آﺳﻔﺎﻟﺘﻪ و زﯾﺒﺎ اﺳﺖ .
در ارﺗﻔﺎع 1200 ﻣﺘﺮی از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﺑﻪ ﻫﻠﻮ دﺷﺖ ﻣﯽ رﺳﯿﻢ اﯾﻦ ﻣﮑﺎن از ﻣﺮﮐﺰ ﺷﻬﺮ ﻟﻨﮕﺮود 40 ﮐﯿﻠﻮ ﻣﺘﺮ و ﺑﺎ ﺑﻠﻮردﮐﺎن 13 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ دارد. در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﻫﻠﻮدﺷﺖ ﻗﻬﻮه ﺧﺎﻧﻪ ای ﺑﺮای اﺳﺘﺮاﺣﺖ وﺟﻮد دارد وﻟﯽ ﻣﻬﻤﺎن ﺳﺮا ﻧﺪارد. در 29 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮی ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﻟﻨﮕﺮود در روﺳﺘﺎی ﺳﺮ ﻟﯿﻞ و در 14ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮی ﺷﻬﺮ اﻃﺎﻗﻮر ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻣﯽ رﺳﯿﻢ ﺑﺪون ﻋﻼﺋﻢ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ اﻓﺮاد آﺷﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ را ﻫﻤﺮاه ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﻋﻨﻮان ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﮑﺮ
دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢ ﯾﺎﻓﺖ. از اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﺑﻪ ﻣﺪت 10 اﻟﯽ 15 دﻗﯿﻘﻪ ﭘﯿﺎده روی وﻟﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮ ﺑﺎﻻﯾﯽ و ﺳﺮ ﭘﺎﺋﯿﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮوﯾﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ آﺑﺸﺎر ﺑﺮﺳﯿﻢ. اﺑﻦ آﺑﺸﺎر ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎ و دﯾﺪﻧﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺳﺘﺨﺮی در دل ﺳﻨﮓ ﻫﺎ ﭘﺎﺋﯿﻦ دو ﮐﻮه ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺟﻨﮕﻠﯽ و ﺳﻨﮓ ﻫﺎیﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ.
اﺳﺘﺨﺮی ﭘﺮ از آب ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻟﺒﺮﯾﺰ ﺷﺪن ﺑﻪ ﺻﻮرت رودﺧﺎﻧﻪ ای ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دﺷﺖ و درﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ. دﯾﻮاره ای ﺳﻨﮕﯽ آﺑﺸﺎر ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ از آن ﺑﺮای ﻫﺮ ﺻﺨﺮه ﻧﻮردی اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ. ﻣﺴﺎﺣﺖ اﺳﺘﺨﺮ زﯾﺮ آﺑﺸﺎر ﺑﯿﺶ از 100 ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﺳﺖ. آب اﯾﻦ آﺑﺸﺎر از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﯾﯿﻼﻗﯽ ﺗﺮﯾﺎن (زرﭼﺎل) ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺘﻦ از داﻣﻨﻪ
ﻫﺎی ﭘﺮ ﺷﯿﺐ ﺟﻨﮕﻞ، آﺑﺸﺎری ﺑﻪ ﻃﻮل 9 ﻣﺘﺮ و ﻋﺮض 3 ﻣﺘﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺳﺮازﯾﺮ ﺷﺪن از اﺳﺘﺨﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻃﺮف روﺳﺘﺎی ﻟﯿﻞ ﺳﺮازﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﻟﯿﻞ ﻣﯽ رﯾﺰد و از آن ﺟﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻠﻤﺎن رود ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً راﻫﯽ درﯾﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد.
آﺑﺸﺎر در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﻮﻫﭙﺎﯾﻪ- ﺟﻨﮕﻠﯽ ﭘﻮﺷﯿﺪه از درﺧﺘﺎن ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ ﻣﻤﺮز، ﺗﻮﺳﮑﺎ، اﻓﺮا، اﻧﺠﯿﻠﯽ، ﺷﻤﺸﺎد و ... ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺟﺎﻧﻮران وﺣﺸﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮاز و روﺑﺎه زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ آﺑﺸﺎر ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارا ﺑﻮدن اﻣﺘﯿﺎزاﺗﯽ ﻣﺜﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده زﯾﺒﺎ و ﺑﮑﺮ ﺑﺮای ﮔﺮدﺷﮕﺮان ، ﻫﻮای ﻣﻌﺘﺪل ، ﭼﺸﻤﻪ و آب ﻓﺮاوان ، اﻣﮑﺎن ﺷﻨﺎ در اﺳﺘﺨﺮ از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎﻻی ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.
بازار املش
املش، شهریست که بنا بر نظر باستان شناسان دارای قدمتی سه هزار ساله است.
منطقه خزر شهر تاریخی املش در فاصله 75 کیلومتری رشت در منطقه کوهپایه ای واقع شده است. رودخانه شلمان رود این شهر را به دو قسمت تقسیم می کند و با توجه به راکد بودن آب این رودخانه در گذشته به آبلش معروف بوده که به تدریج به املش تغییر نام یافته است.
مردم آن در ساخت ظروف سفالی و نمد مالی مهارت خاصی دارند و سه شنبه بازار املش نمونه کاملی از بازارهای سنتی گیلان است که مردم این منطقه با حضور گسترده خود رونق خاصی به آن می بخشند. مردم این شهر روزهای بازار را گالش بازار می نامند. این شهرستان شامل دو بخش مرکزی و رانکوه بوده و اقتصاد این منطقه بر پایه کشاورزی و دامداری است که از محصولات مهم کشاورزی املش می توان چای، برنج و گندم را نام برد. ساکنین جلگه به پرورش گاو، طیور و کرم ابریشم مشغولند و در مناطق کوهپایه ای و کوهستانی به پرورش زنبور عسل می پردازند.
"رومن گیرشمن" رئیس هیأت کاوش های باستان شناسی وقت ایران، اشیای بدست آمده از املش را متعلق به قرن 8 و 9 ق . م می داند و معتقد است اطلاعاتی که از دوران آغاز تمدن ایرانی به دست آمده نتیجه کشفیات اتفاقی دهقانان در ناحیه جنوب غربی دریای مازندران است.
عمده آثاری که از آن به عنوان هنر املش یاد می شود از تپه ها و گورستان هایی یافت شده که در حوزه ی جنوبی شهرستان رودسر، املش و بیشتر در نقاط کوهستانی مستقر بوده اند. این آثار متأسفانه توسط حفاران غیرمجاز مورد دستبرد قرار گرفته اند. بیشتر آثاری که منسوب به املش است و در موزه های گوناگون عرضه شده، از منطقه قیس آباد ( غیاث آباد ) به دست آمده اند.
گیرشمن آثار به دست آمده از قبور املش را متعلق به دوره مگالتیک یعنی سه هزار سال قبل می داند. او معتقد است در هنر املش آثار زیادی از نفوذ هنر بین النهرین مشهود نیست. کوه های مرتفع و صعب العبوری که این مردم در آن زندگی می کردند دنباله جبال قفقاز است و آثار هنر ایران شباهت به آثاری دارد که در آغاز عصر آهن در قفقاز پرورش یافته بود. وجود مجسمه های کوچک برنزی در این ناحیه ما را وا می دارد تصور کنیم رابطه ای میان هنرمندان املش با نواحی قفقاز وجود داشته و شاید این هنرمندان از همان مردمانی باشند که پیش از آمدن به سرزمین ایران از کوه های قفقاز عبور کرده اند.
پروفسور آندره گدار که اولین رئیس مؤسسه ی باستان شناسی ایران بود جنس اشیای به دست آمده از گورستان های نواحی املش، پیرکوه، دیلم و دیگر روستاها را بیشتر از سفال سرخ رنگ دانسته است. طبق نظر او در گورستان های دیلم، اشیای سفالی منقوش اگر هم وجود داشته باشد کشف نشده است، اما مقدار زیاد اشیای طلا و نقره کشف شده در این ناحیه نشان می دهد تزئینات آنها گاهی با هنر یونانی ها یا هنر آتروسک وابسته بوده است.
از آثار کشف شده از املش باید از دو چشم بند برنزی مربوط به زین و یراق اسب نام برد که کتیبه ای به خط میخی بر روی آنهاست و اسامی دو تن از شاهان مانایی و اورارتویی یعنی "منوا" و "آرگیشتی" بر روی آن حک شده است.
شاه آرگیشتی همان حاکم اورارتویی است که به وجود کتیبه ای از او در آبادی رازلیق نزدیک سراب اشاره شده است. پیدا شدن نام او بر روی چنین وسیله ای در املش خبر از ارتباط فرهنگی – هنری و یا به نوعی بازرگانی بین مناطق حاشیه دریای مازندران و ممالک تحت سیطره اورارتورهاست و شاید هم هدیه ای ارسالی برای یکی از حکام دوره آغاز تاریخی املش باشد.
مناطق ییلاقی و باغات چای، غار تلابن گورج و هفت خم تله سر، چشمه آب معدنی لوزان، یخچال طبیعی ملجادشت، دهکده ییلاقی خسیل دشت، هلو دشت و تالاب زربیجار، پارک های قدیمی گلستان، آبی بیجار و میرزا کوچک خان، بافت تاریخی شهر املش، برج تاریخی میل امام با ارتفاع 7 متر، خانه های قدیمی خاندان صوفی (املش)، قلعه شاه نشین قلعه جاذبه های گردشگری و تاریخی این شهر هستند.
شهرستان املش
املش کجاست
این شهرستان یکی از مهمترین و ارزشمندترین جلوه های جهانگردی و توریستی گیلان به شمار می آید که برای توسعه و گسترش صنعت گردشگری از توانایی های قابل توجهی برخوردار است.
املش از سمت شمال و شرق با شهرستان رودسر، از سمت جنوب با شهرستان سیاهکل و از سمت شمال غرب و غرب با شهرستان لنگرود همسایه است.
شهرستان مزبوراز نظر ژئومرفولوژی و ناهمواریها به سه منطقه جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی تقسیم شده و بخش جلگه ای از آبرفتهای رودهای شلمانرود، کیارود و رود کهنه گویه به وجود آمده که شهر املش بر مخروط افکنه شلمانرود بنا شده است.
بخش جلگه ای و کوهپایه ای در گذشته نه چندان دور پوشیده ازجنگل انبوه بود اما امروزه به باغات چای تبدیل شده است، بخش کوهستانی در جنوبی ترین قسمت شهرستان واقع شده و پوشیده از مراتع و بلندترین قله آن ناتشکوه است.
مناطق جلگه ای و کوهپایه ای دارای آب و هوای معتدل خزری و مناطق کوهستانی دارای زمستانهای سرد و پوشیده از برف، یخبندان و تابستانهای خنک و ملایم است.
املش دراصل " ام " و " لش " بوده که " ام " به معنی " رود " و " لش " به معنی " راکد " است، بنابراین املش یعنی رودخانه راکد می باشد.