شیشارستان یکی از روستاهای کوهستانی و زیبای بخش مرکزی شهرستان املش می باشد که شغل اصلی مردم کشاورزی و حدود ۲۰۰ هکتار از زمین های این روستا زیر کشت چای است اما اهالی این روستا علاوه بر چایکاری به شغلهایی مثل دامداری ،شالیکاری و پرورش مرکبات نیز اشتغال دارند.
روستای شیشارستان در ۴ کیلومتری شهرستان املش واقع شده است و ۱۷۱ خانوار
دارد و جمعیت آن بالغ بر ۸۰۰ نفر می باشد و همچنین این روستا سه شهید و
چند جانباز را تقدیم انقلاب اسلامی نموده است.
با اینکه روستای شیشارستان فقط ۴ کیلومتربا شهر املش فاصله دارد اما هنوز
از نعمت گاز برخوردار نیست البته می گویند گازرسانی به روستای شیشارستان
جزء برنامه های سال ۸۶ می باشد .
رضا قانع رئیس شورای روستای شیشارستان در گفتگویی گفت:ما در این روستا با
مشکل کمبود تلفن روبرو هستیم تعداد تلفن های ثابت در این روستا کافی نیست
و همه اهالی روستای شیشارستان از نعمت تلفن بر خوردار نیستند از سال
گذشته برای دوره ی بعدی ثبت نام کرده اند اما تا کنون به اجراء در نیا مده
است .
وی افزود :از مهمترین مشکلات روستای ما کمبود آب آشامیدنی در فصل تابستان
،دفع غیر اصولی زباله ،فقدان اگو جهت دفع فاضلاب روستایی ،خاکی بودن کوچه
های روستا یاد کرد.
قانع خاطر نشان کرد:مشکل اصلی ما چایکاران که شاید فقط مشکل روستای ما
نباشد قیمت گذاری برگ سبز چای از طرف دولت می باشد و قیمت خرید برگ سبز
چای از کشاورزان بسیار پائین است و هیچ تناسبی با خرید لوازم کشاورزی مثل
کود شیمیایی ندارد امسال ما مشکل تامین کود شیمیایی داشتیم اول قرار بود
برای هر هکتار ۵۰۰ کیلو کود داده شود که بعد به ۳۰۰ کیلو و سپس به ۱۰۰
الی ۱۵۰ کیلو رسید و حتی به برخی کشاورزان هم کود تعلق نگرفت و قیمت کود
شیمیایی نیز خیلی گران بود بطوریکه برخی از روستائیان توان خرید کود
شیمیایی را نداشتند و مسئله دیگر بیکاری جوانان تحصیل کرده روستای
شیشارستان است متاسفانه جوانان ما در این روستا از بیکاری رنج می برند.
قدرت فرهادیان از اعضای شورای اسلامی روستای شیشارستان نیز گفت:یکی از
بزرگترین دغدغه های روستای شیشارستان کم آبی است ،ما در فصل تا بستان با
کمبود شدید آب آشامیدنی مواجهیم البته برای رفع این مشکل پیگیر یهای زیادی
چه از طرف شورای قبلی روستا و چه در دوره ی جدید صورت گرفته است اما تا
کنون به نتیجه نرسیده ایم حتی با نماینده محترم شهرستان جناب آقای عباسی و
قتی به روستای ما آمده بودند این مشکل را مطرح نمودیم .
روستای شیشارستان حدودا ۳ سالی است که با کم آبی دست و پنجه نرم می کند در
اینجا از مسئولان آب و فاضلاب روستایی می خواهیم این مشکل روستای ما را
رفع نمایند .
وی افزود :مشکلات روستای شیشارستان زیاد است اما مهمترین مشکل این روستا
عبارت است از ۱- دفع فاضلاب روستایی که فقط ۳۰ درصد از کوچه های ما اگو
فاضلاب نصب شده است۲-دفع زباله بطوریکه ما در این روستا با مشکل دفع زباله
مواجهیم البته از طرف بخشداری ماشین حمل زباله به دهیاری شیشارستان تعلق
گرفته است اما مشکل اصلی ما این است که مکانی جهت تخلیه زباله نداریم
البته این مشکل فقط خاص روستای ما نیست بلکه خود شهر املش نیز با مشکل دفع
زباله مواجه است.۳-ساختمان دهیاری روستای شیشارستان استیجاری است از
مسئولین محترم فرمانداری و بخشداری انتظار داریم که در این روستا ساختمان
دهیاری احداث شود.۴-کمبود فضای ورزشی با توجه به اینکه روستای شیشارستان
در زمینه ورزش قهرمان پرور است و حتی ما در این روستا قهرمان استانی در
رشته کشتی داریم اما از حداقل امکانات ورزشی که داشتن یک زمین ورزشی است
برخوردار نیستیم.۵-به مدت ۲ سال است که نقشه گازرسانی به منطقه البرز که
روستای ما نیز جزء آن است تهیه گردیده اما تا کنون به اجرائ در نیامده
است.
شهرستان اَملَش از شهرستانهای شمالی ایران واقع در استان گیلان است. مرکز آن شهر املش است.
این شهرستان شامل دو بخش رانکوه و مرکزی و پنج دهستان به نامهای سمام، شبخوسلات، کجید، املش جنوبی و املش شمالی است.
شهر: املش
شهر: رانکوه
این شهر با موقعیت کوهپایه‌ای، مرکز شهرستان املش و مشتمل است بر دو ناحیه جلگه‌ای و کوهستانی، که در جهت جنوبی دو شهرستان لنگرود و رودسر واقع شده‌است. بنابراین آب و هوای آن متأثر از دو عامل جغرافیایی، دریا و کوهستان، معتدل مرطوب نیمه کوهستانی است. از لحاظ جغرافیایی – تاریخی، املش ناحیه‌ای مستعد است که کشف آثاری از سده‌های پیشین، حکایت از پیشینه کهن تاریخی پیش از اسلام آن دارد.
نامی است مرکب از دو واژه «ام» و «لش» که «لش» به معنی راکد، ایستاده، و «ام» به رود و رودخانه اطلاق می‌شود. بنابراین املش به معنی رود تنبل و راکد از جریان ایستاده می‌باشد.
از چهره‌های صاحب نام این شهر می‌توان به حاج میرزا حبیب الله رشتی از مجتهدین صاحب نام عصر ناصری و از مشاهیر مراجع و مدرسین جهان اسلام در قرن ۱۳ و اوایل قرن ۱۴ و شیخ بهاءالدین املشی صاحب کتاب گوشه‌هایی از تاریخ گیلان که یاور میرزا کوچک خان و عضو هیات اتحاد اسلام در نهضت جنگل نیز بوده اشاره کرد.
املش با وسعتی حدود ۵/۴۶۹ کیلومتر مربع در ۱۶ کیلومتری شهرستان رودسر واقع گردیده، فاصله املش تا مرکز استان ۷۵ کیلومتر است، آب و هوای املش به علت قرار گرفتن در کنار ارتفاعات سرسبز و ییلاقات بسیار مطبوع می‌باشد. قومیت مردم املش گیلک با لهجه بیه پیش (شرق گیلان) و گویش املشی تکلم می‌کنند. مردم املش دارای مذهب اثنی عشری می‌باشند
مجاورت شهر املش با رودخانه شلمانرود و به علت راکد بودن آب این رودخانه باعث گردید تا در گذشته مردم املش عمدتاً در بخش کشاورزی و دامپروری فعالیت دارند و آثار کشاورزی بدست آمده در این منطقه نشانگر فعالیت‌های کشاورزی در ۱۵۰۰ سال قبل می‌باشد، از محصولات عمده کشاورزی می‌توان برنج، چای، گندم، فندق، مرکبات. گیاهان دارویی، فرآورده‌های دامی و عسل و ابریشم را نام برد اما قسمت اعظم زمین‌های کشاورزی زیر کشت چای و برنج است و محصولات چای املش حدود ۳۲٪ کل تولید کشور می‌باشد عرضه محصولات بدست آمده در روز سه شنبه انجام می‌شود و سه شنبه بازار املش نمونه کاملی از بازارهای سنتی گیلان می‌باشد که مردم این منطقه با حضور گسترده رونق خاصی به آن می‌بخشند، مردم املش روزهای بازار را گالش بازار می‌نامند. این بازار در تمامی طول سال در روزهای سه شنبه برقرار و اگر این روز با مناسبت‌های مذهبی برخورد کند فقط نیمی از روز درآن به داد وستد می‌پردازند
روستای ییلاقی کاکرود وامام از روستاهای کهن این شهرستان می باشد و بناهای تاریخی در این روستا ها بسیار جالب و دیدنی است طبیعت بسیار دلنشین این مناطق مطلوب هر گردشگری است چنانچه در گذشته به ایان نشین معروف بودهو هم اکنون نیز بسیاری از خانواده های اصیل در آن ساکنند
.....................................................................................................................................
|
استان |
شهرستان |
بخش |
دهستان |
آبادی |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | زهون بره |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | سیاه استخر |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | کاغذی |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | موسی کلایه |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | کلامرود |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | گورج |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | زازل |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | سیاه خولک |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | لله جار |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | اسک |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | امام |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | بویه |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | سیاهکوه |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | شیرچاک |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | شیه |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | کاکرود |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | کشمش |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | لرود |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | مربو |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | ملکوت |
| گیلان | املش | رانکوه | سمام | دولبره |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | سورشفیع لات |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | لاتسرا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | یوسف آباد |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | اسیابسران |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | بهشت آباد |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | کهنه گویه پایین |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | اسماعیل گوابر |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | بزگویه |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | پروین لنگه |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | پشتدره لنگه |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | تبرزین لنگه |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | جورگوابر |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | جیرگوابر |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | شبخوس سرا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | طارمسرا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | گشکور |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | لرداسر |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | لاتک |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | ورکوره |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | رودگوابر |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | گرکرود |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | گلستانسرا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | حرمسرا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | سوخته کیش |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | گوشتپزان |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | رمشایه |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | کهنه گویه بالا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | ازاربن سفلی |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | ازاربن علیا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | بالاهلوسرا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | پائین هلوسرا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | سپردان |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | سرکله |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | سیویر |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | گرمای سرا |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | لیلیج گوابر |
| گیلان | املش | رانکوه | شبخوس لات | علی اباد |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | مطلاکوه |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | اغوزی |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | اربوداردشت |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | استخرسر |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | النکنگه |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | باباجان دره |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | تماجان |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | خصیل دشت |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | دیماجانکش |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | رودبارده سر |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | سرتربت |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | شهرسمام |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | طارش |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | کجید |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | کرفکش |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | گرمایسر |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | ملجادشت |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | هلوچاک |
| گیلان | املش | رانکوه | کجید | شوله |
|
استان |
شهرستان |
بخش |
دهستان |
آبادی |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | بالامحله نرکه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | تازه ابادنرکه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | درزیگوابر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | عباس گوابر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | کشکلایه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | للیم |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | محمدعلی گوابر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | نارنج بن |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | پیلجه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | دعوای لات |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | شیردره |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | شی شارستان |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | افتابخورتاب |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | باغ محله نرکه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | پائین محله نرکه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | پرامسرا |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | پیلدره |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | جورکاسر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | شندربالنگه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | کلانسرا |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | بالازربیجار |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | بیلی لنگه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | پائین زربیجار |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | پیلام پستانک |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | تابستان نشین |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | تپه سر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | توچال |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | توشه میان |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | چلاکش |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | حاجی اباد |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | درتموش |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | سیاه مرزگوابر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | شبخوس پهلو |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | طهماسگوابر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | گودین گوابر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | گودی گوابر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | میانسرا |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | ولی کلام |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | هردواب |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | یاعلی گوابر |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | یوسف آباد |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | شلیشه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | کاروانسرا |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش جنوبی | ماضی دارخورته |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | اشکرمیدان |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | سفیداربن |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | شکرپس |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | کارخانه رئیسیان |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | نجم اباد |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | پیله باغ |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | شکرکش محله |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | کرفستان |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | خمیرمحله |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | استادکلایه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | پیش بیجار |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | کرفمحله |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | کهنه گوراب |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | تازه ابادچماقستان |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | چهارده |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | سورکوه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | شیخ اباد |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | کیاکلایه |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | لکموج |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | اشکیت |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | چلارس |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | چماقستان |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | حسین اباد |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | خرشتم |
| گیلان | املش | مرکزئ | املش شمالی | مشکله |
این روستا واقع در بخش رانکوه و در 8 کیلومتری شهر املش قرار دارد .( استان گیلان ، شهرستان املش ) .
این روستا دارای 268 خانوار و 940 نفر جمعیت می باشد .
روستای شبخوسلات در 50 درجه و 13 دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 2 دقیقه عرض شمالی قرار دارد و با شهر رشت حدود 75 کیلومتر فاصله دارد .
این روستا مرکز بخش رانکوه می باشد .
در کتاب " از آستارا تا استرآباد " منوچهر ستوده در سال 1349 آمده است که بخش رانکوه آخرین بخش شرقی استان گیلان است که از شمال به دریای خزر ، از شرق به تنکابن مازندران ، از جنوب به رودبار الموت و رودبار حسینقلی خانی یا رودبار محمد زمان خانی و از غرب به دیلمان و لاهیجان محدود است .
اما امروزه محدوده آن کوچکتر شده و بر اساس آخرین تقسیمات کشوری ، رانکوه شامل بخش جنوبی شهرستان املش می باشد که سه دهستان شبخوسلات ، کجید و سمام را در بر می گیرد .
مرکز بخش رانکوه شامل شهر رانکوه می باشد که این شهر سه روستای شبخوسلات ،
آسیابسران و اسماعیل گوابر را در بر می گیرد .
واژه شبخوسلات د ارای معانی مختلفی است ، دهخدا در لغت نامه خود ، واژه شبخوسلات را مرکب از دو کلمه آورده است : " شبخوس " نام درختی از تیره گیاهان گل ابریشم که محل رویش آن در شرق گیلان است ، " لات " دشت چمنزاری که محل چرای اسبان ایلخی ( آزاد ) بوده و در کنار رودخانه واقع شده باشد . معنی عامیانه بیشتر از ادراک و برداشت امروزی مردم منطقه گرفته شده و به معنی جایی است که افراد شب را در آنجا ( لات ) بیتوته می کردند .
اما معنی سوم و حقیقی آن بیشتر مورد اعتقاد اهالی منطقه است : داستانی تاریخی سینه به سینه نقل گردیده و حتی برخی از بزرگان و ریش سفیدان محل به آن معتقدند : که کتابی نیز در این زمینه وجود داشته و در دست یکی از اهالی دیلمان مقیم پایتخت می باشد و آن بر این است : در زمان سلاطین کیایی نیز ( قرن نهم هجری ) در دو طرف دشت ( لات ) بزرگی که در ساحل شمالی و جنوبی کیارود قرار داشت و بر روی تپه قلعه کوتی ( در ساحل بالا یعنی محل کنونی شبخوسلات ) و تپه شاه سرا ( در ساحل پایین یعنی محل کنونی شبخوسلات ) دو تن از حکمرانان کیایی زندگی می کردند که بر سر تقسیم و استفاده از دشت و مرتع ( لات ) مذکور ، اختلافات ریشه ای و دیرینه داشتند . آنها برای از بین بردن درگیریها و تنشهای همیشگی بین هم ، به این نتیجه رسیدند تا وصلتی میان دو قوم انجام پذیرد . بعد از نشستهای فراوان این کار عملی شد و داماد از قومی که در قلعه کوتی ( ساحل بالا ) ساکن بودند و عروس از تپه شاه سرا انتخاب شده و مراسم جشن و پایکوبی آغاز شد . جالب اینکه هر دو قوم از تپه ها پایین آمده و در لات مورد نظر به شادی و پایکوبی پرداختند . مراسم تا پاسی از شب ادامه یافت ، اما عروس به دلیل نامعلوم ، ناخوش ( مریض ) شده و بلافاصله مرد و او را در محوطه ی قبرستان که امروزه در حریم درمانگاه شهر رانکوه قرار دارد و بقعه ای نیز به نام او ( سیده معصومه ) بنا گردید ، دفن نمودند .
از آن پس ، به میمنت و احترام مراسم ازدواج و همچنین فوت عروس ، این محل با ترکیبی از نام دو گروه و به اسم شاه خوس لات ، نامگذاری گردید که بعدها بر اثر گذشت زمان و تغییر تلفظ شبخوسلات نامیده شد و تا به امروز این اسم را حفظ کردیده است .
شبخوسلات ، عروس گیلان ، شب خسب ، شاغوز ، شغوز ، هزار برگ یا گل ابریشم ، درختی زیبا و جنگلی است و آن را به عنوان درختی زینتی در خانه و باغ غرس می کنند . نام شبخوس یا شب خواب به خاطر آن است که برگهای این درخت هر شب جمع و در بامداد دوباره باز می شود .ارتفاع درخت به 15 متر هم می رسد . گل سرخ و سفید و عطر خوش آن موجب اهلی و زینتی شدن این درخت شده است . شبخوس را به زبان عربی شجرة الحریر می گویند
شبخوسلات که مورداعتقاد اهالی منطقه است داستانی تاریخی می باشد که سینه به سینه نقل گردیده وحتی برخی از بزرگان وریش سفیدان محل به آن معتقدند وکتابی نیزدر این زمینه وجود داشته که در دست یکی ازاهالی دیلمان مقیم پایتخت می باشدوآن بر این است که:
دوتپه دردوطرف دشت (لات) بزرگی که درساحل شمالی و جنوبی کیارود(به عنوان بزرگترین وپرآب ترین رود منطقه )قرار دارد تپه ی قلعه کوتی (درساحل بالا یعنی محل کنونی شبخوسلات) وتپه شاه سرا(درساحل پایین محل کنونی شبخوس سرا) ،در زمان سلاطین کیایی(قرن نهم هجری) دو تن ازحکمرانان کیایی زندگی می کردند که برسر تقسیم و استفاده ازدشت ومرتع (لات)مذکور،اختلافات ریشه ای ودیرینه داشتند.آنها برای ازبین بردن درگیریها و تنشهای همیشگی بین هم ، به این نتیجه رسیدند تا وصلتی میان دوقوم انجام پذیرد.بعداز نشست فراوان، این کار عملی شد و داماد ازقومی که در قلعه کوتی (ساحل بالا) سا حل بالاساکن بودند و عروس از تپه ی شاه سرا انتخاب شده ومراسم جشن وپایکوبی آغاز شد.جالب آنکه هردو گروه از تپه ها پایین آمده ودرلات مورد نظر به شادی و پایکوبی پرداختند.مراسم تا پاسی از شب ادامه یافت،اما عروس به دلیل نامعلوم ،ناخوش(مریض) شده وبلافاصله مرد. امروزه بقعه ای(سیده معصومه) درنزدیکی مرکز درمانی شهر رانکوه قراردارد، که منسوب به وی می باشد.
ازآن پس،به میمنت مراسم ازدواج واحترام عروس فوت شده،این محل با ترکیبی ازنام دوگروه وبه اسم شبخوسلات (شه خوس لات) نامگذاری گردید که با گذشت زمان و تغییرتلفظ شبخوسلات نامیده شدوتا به امروز این اسم را حفظ کرده است.
(با اندکی تغییر)
منبع:باستانشناسی املش
ولی جهانی
شعری که در ذیل آمده دوست گرامیمان آقا اسماعیل فرستاده اند که به زیبایی بیانگرواقعه فوق می باشد.با تشکر.
( شه خوس لات )
یت روز از روزگــار ، یت دشت روخـونَ کنـاربین دوت شالیزار ، مشت از گــل و چمنــزار
*******
اون شمـال و جنـوب ، دوت تپَ خیلی خــوب
یت نـوم قلعه کـوتی ، او یتَ نی شــاه سـرا
*******
صـاحــب ای دو تَـپَ ، دوت بــزرگ کیــا
دو سیــد بـزرگــوار ، دوت شــاه امیـدوار
*******
ای دشت نـوم نـدشتی ، اونسـر دعـوا دشتی
یت گوت مال می شِ ، یت گوت تو چی دشتی ؟
*******
جنگ و جـدل بکـودن ، خـو دیل خون دگودن
خـو مـردمـان همــرَ ، مشــورتــا بگــودن
*******
بعــد از کلـی مـرافَ ، هـردو ببــون کــلافَ
کلی نقشـه بکشن ، عمــل نودن خـو حـرفَ
*******
یِ چنـد سـالی هیـتِ کی ، بوشو زمان الکی
خــدا دونَ چقــدر ، پیــرا ببـون ایتـوکـی
*******
خــدا شــاه شمـالَ ، هـدابــو یـت پسـر
پسر نگو کاکل سر ، قشنگ تر از تی تِ سر
*******
شـاه جنـوبـم هَـدَ ، یت دتـر گـل بســر
خوشگل تر از صوبسر ، سفید تر از برف سر
*******
دوت شــاه دلاور ، کلــی دشتـن مشــاور
مشــاورای بهتــر ، همگـی بــون تنـاور
*******
شمال جنوب بنشتن ، روخـونَ کنـار بنشتن
چند نفـری تک به تک ، شب ور
*******
اول ایــن مو بــوگوم ، مشکل بیـن دوقوم
خــدا بـوتَ مو بخَم ، هرچی زودتر حــل کنــوم
*******
بـالاخــرَ یِ شبـی ، مـابیـن شـب نشینی
مشــاورای دوقــوم ، هم همگـی برشتـی
*******
بییِن آمـو دوت شاه ، بونیم کسن همـرَ مشاء
ای دشـت بی زبــان ، بکـونیم مشکل گشا
*******
شـاه شمـال پسـر ، شــاه جنــوب دتــر
بـونـن بـا هـم ازدواج ، مهتـرابون ای دوفر
*******
ای فکر یِ فکر بکر بو ، شیرین تر از شکر بو
ای دشت جی هرچی غم ، آهو موسون دورَ بو
*******
عـروسی سـر بگیتِ ، ای دشت نـوم بگیتِ
یِ شب تا صبح فـردا ، ای جشن وقت بگیتِ
*******
ای شاه او شاه تو ای لات ، فارغ از او خیالات
نوم ای دشتَ دونی ، هردو بنن شه خوس لات